«To πνεύμα των Χριστουγέννων»: Από τα κλασικά παραμύθια στις μεγάλες αίθουσες των ξενοδοχείων

EΛΛΑΔΑ

INFO

Η περίοδος των διακοπών των Χριστουγέννων είναι εδώ και χρόνια μία από τις πιο δημοφιλείς για σύντομα ταξίδια. Δεν είναι λίγες οι πόλεις που «επενδύουν» στο χριστουγεννιάτικο στολισμό ώστε να καθιερωθούν ως τουριστικός  προορισμός των γιορτινών ημερών. Τα μεγάλα Ξενοδοχεία, δε θα μπορούσαν παρά να ακολουθήσουν αυτή την συνήθεια. Πράγματι, οι εξωτερικοί χώροι, τα λόμπι και οι αίθουσες μετατρέπονται  αυτές τις ημέρες σε ένα μέρος εντυπωσιακό και μαγευτικό. Συχνά την ευθύνη του στολισμού αναλαμβάνουν διακοσμητές που θα φροντίσουν να «μεταφέρουν» τους επισκέπτες σε έναν κόσμο «παραμυθένιο».

                                                                 Hotel Grande Bretagne, Athens

Άλλωστε, με κάθε τρόπο τα ξενοδοχεία είναι «πόρτα» μετάβασης στο παραμύθι. Ο στολισμός των ξενοδοχείων προσφέρει το ιδανικό περιβάλλον συνδυάζοντας τη θαλπωρή, την αρχιτεκτονική, την πολυτέλεια, τη λάμψη και την υπέρβαση που δεν μπορεί να συγκριθεί με κανένα ιδιωτικό ή δημόσιο χώρο. Φροντίζει ώστε μικροί και μεγάλοι να ταξιδέψουν στη συνθήκη του απόλυτου ονείρου.

                                                         Grand Serai Congress & Spa Hotel, Ioannina

Στην Ελλάδα η συνήθεια του στολισμού χριστουγεννιάτικων δέντρων είναι σχετικά πρόσφατη. Ως τις αρχές του 20ου αιώνα περιοριζόταν στα όρια του παλατιού και σε ελάχιστα μεγαλοαστικά σπίτια, όπως του πρέσβη Ιωάννη Παπαρηγόπουλου, ο οποίος μάλιστα  ήταν ο πρώτος που έφερε τη συνήθεια αυτή στην Αθήνα τα Χριστούγεννα του 1843.

Κατά τη δεκαετία του 1920, άρχισε να διαδίδεται η συνήθεια του στολισμού των δέντρων σε όλα τα σπίτια. Μάλιστα το ξενικό αυτό έθιμο αγαπήθηκε και διαδόθηκε τόσο, ώστε μια δεκαετία αργότερα, εκατοντάδες έλατα κόβονταν από την Πάρνηθα για να στολιστούν σε σαλόνια της Αθήνας.

                                                                          City Hotel, Thessaloniki

Το 1952 ήρθε και η σειρά του πρώτου Χριστουγεννιάτικου δέντρου σε δημόσιο χώρο της πρωτεύουσας. Ήταν προσφορά της Σουηδικής Ακτοπλοϊκής Εταιρείας  προς την Αθήνα και ο δήμαρχος Κων. Νικολόπουλος, αγνοώντας τις επιφυλάξεις περί εισαγωγής ξενόφερτου εθίμου, τοποθέτησε το φωταγωγημένο δέντρο στην Πλατεία Κοτζιά. (Το πρώτο Χριστουγεννιάτικο δέντρο σε πλατείες των Αθηνών και του Πειραιώς).

                                                                   Ethereal White Resort, Heraklio

Πλέον η συνήθεια του στολισμού χριστουγεννιάτικων δέντρων αποτελεί μέρος και της ελληνικής κουλτούρας. Σπίτια, καταστήματα, δημόσιοι χώροι, υπηρεσίες στολίζονται με δέντρα μικρά, μεγάλα, αληθινά ή ψεύτικα, με λιτή ή πλούσια διακόσμηση. Και αν το δέντρο είναι το απαραίτητο σκηνικό του χριστουγεννιάτικου στολισμού, τότε η γυαλιστερή -διακοσμητική μπάλα είναι η αναμφισβήτητη «πρωταγωνίστρια» της γιορτής.

Ωστόσο, δίπλα στις πολύχρωμες μπάλες, έχουν πλέον πάρει τη θέση τους στα κλαδιά του δέντρου και τα στολίδια που τα μοτίβα τους παραπέμπουν στα αγαπημένα παραμύθια. Άλλωστε τα Χριστούγεννα είναι η γιορτή των παιδιών. Ο Καρυοθραύστης, ο Μολυβένιος Στρατιώτης, η Τοσοδούλα, οι νάνοι της Χιονάτης, αλλά και τα ζωάκια του δάσους, ζαχαρωτά μπαστουνάκια, τρούφες, βαγόνια, τρενάκια και χιονάνθρωποι  «σκαρφαλώνουν» στα κλαδιά των δέντρων «κλείνοντας το μάτι» στην παιδικότητα όλων μας.

                                                                Crowne Plaza Athens City Center

Τα Χριστούγεννα είναι η αγαπημένη γιορτή μικρών και μεγάλων. Είναι η εποχή εκείνη που το θαύμα της Θείας Γέννησης σμίγει με τη θαλπωρή που κυριαρχεί στην καρδιά κάθε οικογένειας. Οι τελευταίες μέρες του χρόνου ενδείκνυνται πάντοτε για μια επιστροφή στην παιδική ηλικία και τα χριστουγεννιάτικα διηγήματα που διαμόρφωσαν γενιές και γενιές ανθρώπων. Οι ήρωες του Καρόλου Ντίκενς, του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν αλλά και του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη συνεχίζουν να  μαγνητίζουν τη φαντασία των παιδιών, να φέρνουν δάκρυα συγκίνησης στους ενήλικες αλλά και να εμπνέουν τη διακόσμηση των χριστουγεννιάτικων δένδρων φιλόξενων, πολυτελών ξενοδοχείων.

                                                                        Angsana Corfu Resort & Spa

Αδιαφιλονίκητος βασιλιάς των χριστουγεννιάτικων παραμυθιών δεν είναι άλλος από το Δανό Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (1805-1875). Μεγαλωμένος σε μια φτωχή οικογένεια, αγάπησε την ποίηση από πολύ μικρή ηλικία και εν τέλει κατόρθωσε να γνωρίσει λογοτεχνική δόξα. Οι ιστορίες του συνεχίζουν να συγκινούν και να αποτελούν ασκήσεις στην ενδυνάμωση της ενσυναίσθησης καθώς διαπνέονται από ειλικρίνεια και αλληλεγγύη προς τους αδύναμους. Ο Άντερσεν περνάει στην ιστορία ως ο εμπνευστής του πρωτότυπου δραματουργικού μύθου της «Μικρής Γοργόνας» (1837), αλλά και ηθικοπλαστικών παραμυθιών που απομυθοποιούν τη διεφθαρμένη εξουσία, όπως τα «Καινούρια Ρούχα του Αυτοκράτορα» (1837). Τα Χριστούγεννα συνηθίζουμε να επανερχόμαστε στην ανάγνωση ή την παρακολούθηση θεαμάτων που έχουν να κάνουν με έργα του όπως «Η βασίλισσα του χιονιού» (1844), η ξεχωριστή ιστορία αγάπης του «Μολυβένιου Στρατιώτη» (1838), η «Τοσοδούλα» (1835), αλλά και στο μάθημα ανθρωπιάς που κρύβει η ιστορία του «Κοριτσιού με τα σπίρτα» (1845).

                                                                      ON Residence, Thessaloniki

O Κάρολος Ντίκενς (1812-1870) υπήρξε πάντοτε λάτρης των Χριστουγέννων και της βικτωριανής ιδέας περί επιστροφής στο πατροπαράδοτο κλίμα των εορτών με τα κάλαντα και τους στολισμούς χριστουγεννιάτικων δένδρων (αισθητική που διέδωσαν η βασίλισσα Βικτώρια και ο πρίγκιπας Αλβέρτος). Ο Άγγλος μυθιστοριογράφος των επικών ρεαλιστικών ιστοριών «Ντέιβιντ Κόπερφιλντ» (1849-50), «Όλιβερ Τουίστ» (1837-9) και «Μεγάλες Προσδοκίες» (1860-1) δεν λείπει ποτέ από τις ανθολογίες χριστουγεννιάτικων παραμυθιών χάρη στο αθάνατο έργο που συνέγραψε το 1843.

Το έργο αυτό δεν είναι άλλο από τη «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία», μια ιστορία μεταμόρφωσης του δύστροπου Σκρουτζ από πνεύμα αντιλογίας και κακής προαίρεσης σε έναν καταδεκτικό και δοτικό άνθρωπο. Τα Πνεύματα των Χριστουγέννων, που κυριαρχούν σε αυτό το διήγημα, διδάσκουν το πεπερασμένο του ανθρώπινου βίου, τη συν-αίσθηση ως κυρίαρχο συστατικό μιας δίκαιης κοινωνίας και φυσικά το ευφρόσυνο κλίμα που συνοδεύει τη γιορτή των Χριστουγέννων. Παρότι ο Κάρολος Ντίκενς έγραψε τη Χριστουγεννιάτικη Ιστορία (ψήγματα της θεματικής της οποίας εντοπίζονται σε πρώιμα έργα του, όπως σε μια ιστορία από τα «Έγγραφα Πίκγουικ», 1836-7) του υπό την απειλή της προσωπικής χρεοκοπίας, κατάφερε ωστόσο να ολοκληρώσει το χειρόγραφο μέσα σε έξι εβδομάδες και ο συμπαγής χαρακτήρας του Σκρουτζ αναδείχθηκε τάχιστα σε αγαπημένο ήρωα μικρών και μεγάλων.

                                                         Crowne Plaza Athens City Center

«Ἐὰν τὸ Πάσχα εἶναι ἡ λαμπροτάτη τοῦ Χριστιανισμοῦ ἑορτή, τὰ Χριστούγεννα βεβαίως εἶναι ἡ γλυκυτάτη καὶ συγκινητικωτάτη, καὶ διὰ τοῦτο ἀνέκαθεν ἐθεωρήθη ὡς οἰκογενειακὴ κατ᾿ ἐξοχὴν ἑορτή.» Όλα τα παραπάνω γράφει μεταξύ άλλων σε επετειακό του άρθρο ο ημέτερος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851-1911), από το μακρινό 1887.

                                                         Excelsior Hotel, Thessaloniki

Από τους πλέον καθοριστικούς εκπροσώπους της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ο «κοσμοκαλόγερος» των ελληνικών γραμμάτων, ήρθε σε επαφή μέσω της αγγλικής γλώσσας με τα «κατ᾿ ἔτος ἐκδιδόμενα Christmas Numbers,  τὰ ἔκτακτα δηλ. φυλλάδια τῶν εἰκονογραφημένων περιοδικῶν, τὰ δημοσιευόμενα ἐπὶ τῇ ἑορτῇ τῶν Χριστουγέννων, μετὰ καλῶν εἰκόνων καὶ ποικιλωτάτης τερπνῆς ὕλης.» Το αποτέλεσμα ήταν να επηρεαστεί από το πνεύμα αυτού του είδους δυτικής λογοτεχνίας και να γράψει και εκείνος πληθώρα ιστοριών που διαδραματίζονται κατά τις γιορτινές ημέρες των Χριστουγέννων.

                                                                      City Hotel, Thessaloniki

Πλάι στη «Σταχομαζώχτρα» (1889), τον γλυκόπικρο «Αμερικάνο» (1891) και το λυρικό «Χριστόψωμο» (1887), σημαντική θέση κατέχει το σατιρικό διήγημα «Τα Χριστούγεννα του Τεμπέλη». Γραμμένο το 1896, επικεντρώνεται σε μία ακόμη ανθρώπινη αδυναμία που χαρακτηρίζει κάποιους από τους ανθρώπους του νησιού, αλλά φυσικά και τους καλικάντζαρους και τα ξωτικά των λαϊκών θρύλων δύσης και ανατολής: την τεμπελιά.

                                                                    Royal Olympic Hotel Athens

Ένας τέτοιος χαρακτήρας είναι και ο μαστρο-Παύλος, ο οποίος λίγο πριν τα Χριστούγεννα θα πάρει ένα διδακτικό μάθημα για την αναίδεια του χαρακτήρα του. Αντί για το Χριστουγεννιάτικο Πνεύμα που φέρνει στα συγκαλά του το Σκρουτζ, ο μαστρο-Παύλος θα κριθεί από τον κοινωνικό του περίγυρο, που ούτως ή άλλως ψέγει την αεργία του («διωγμένος ἀπὸ τὴν γυναῖκά του, ὑβρισμένος ἀπὸ τὴν πενθεράν του, δαρμένος ἀπὸ τὸν κουνιάδον του, ξωρκισμένος ἀπὸ τὴν κυρα-Στρατίναν τὴν σπιτονοικοκυράν του».)

                                                                         Monument Hotel Athens

Με την έμπνευση τόσων συγκλονιστικών συγγραφέων για οδηγό, το θαύμα των χριστουγεννιάτικων στολιδιών που μας περιβάλλουν κάθε χρόνο μπορεί να εξηγηθεί απολύτως λογικά

                                                                         Fresh Hotel Athens

Η χάρη των μορφών του Άντερσεν, το απόκοσμο του Χριστουγεννιάτικου Πνεύματος του Ντίκενς και οι παγανιστικής προέλευσης θρύλοι περί καλικάτζαρων και άλλων δαιμόνιων στοιχειών που επηρέασαν και τον Παπαδιαμάντη, όπως συγκλόνισαν και την παιδική μας ηλικία,  κοσμούν τα δένδρα των εορταστικών συνεστιάσεων και διατηρούν στις καρδιές μας τη μνήμη αλλά κυρίως τη μαγεία των Χριστουγέννων.

                               Grand Serai Congress & Spa Hotel, Ioannina

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ:
“To πνεύμα των Χριστουγέννων»: Από τα κλασικά παραμύθια στις μεγάλες αίθουσες των ξενοδοχείων
ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ:
-
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ:
Δεκέμβριος 22 2023
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΛΗΞΗΣ:
Ιανουάριος 4 2023